Phát hiện mới đây của chính quyền Nepal đã gióng lên nhiều hồi chuông cảnh báo về vấn đề môi trường.
Báo Theo Đời sống pháp luật ngày 29/6 đưa thông tin với tiêu đề: Phát hiện hơn 200 thi thể bỗng lộ ra trên đỉnh núi Everest: Nguyên nhân rất đáng lo ngại. Với nội dung như sau:
Tại Nepal, khi ngày càng có nhiều người leo lên đỉnh Everest, rác thải do những người leo núi tạo ra trên đường đi đang khiến vấn đề môi trường địa phương ngày càng nghiêm trọng.
200 thi thể lộ ra trên đỉnh núi
Theo báo cáo của Agence France-Presse ngày 27/6, do ảnh hưởng của nhiệt độ toàn cầu tăng cao, tuyết trên đỉnh Everest đang tan nhanh hơn, một lượng lớn rác thải và hài cốt của hàng trăm nạn nhân dần lộ rõ. Hiện tượng này khiến cho công việc dọn dẹp ở khu vực Everest đang đối mặt với những thách thức lớn. Theo ước tính, hiện có ít nhất 50 tấn rác và hơn 200 thi thể trên đỉnh Everest và các đỉnh núi lân cận được phát hiện trong chiến dịch dọn dẹp “nóc nhà thế giới” năm nay.
Chiến dịch dọn dẹp Everest có ngân sách hơn 600.000 USD (hơn 15 tỷ đồng). Bên cạnh đó, chính quyền Nepal còn tuyển dụng 171 hướng dẫn viên và người khuân vác.
Hơn 300 người được ghi nhận đã thiệt mạng trên Everest kể từ những năm 1920. Riêng mùa leo núi năm 2024 đã có 8 người thiệt mạng.
Aditya Karki, một thiếu tá quân đội Nepal, người đứng đầu nhóm gồm 12 quân nhân và 18 nhà leo núi đang làm nhiệm vụ cho biết: “Do ảnh hưởng của hiện tượng nóng lên toàn cầu, (các thi thể và rác thải) ngày càng lộ rõ hơn khi lớp tuyết phủ mỏng đi”.
Lực lượng cứu hộ phải mất hàng giờ để đẽo băng bằng rìu, đôi khi phải dùng nước sôi để gỡ phần bám đông cứng. Nhiều thi thể nằm giữa đường đi. Một số bị tuyết che khuất hoặc bị nuốt chửng trong các khe vực sâu. Nhiều người khác vẫn mặc đồ leo núi đầy màu sắc, đã trở thành điểm “đánh dấu” trên đường lên đỉnh. Họ được những nhân viên cứu hộ đặt biệt danh như “Giày xanh” và “Người đẹp ngủ trong rừng”.
“Nghĩa địa trên cao”
Karki nói với AFP: “Có một hiệu ứng tâm lý: Mọi người tin rằng họ đang bước vào một không gian thiêng liêng khi leo núi, nhưng nếu họ nhìn thấy xác chết trên đường đi, điều đó có thể gây ra tác động tiêu cực”.
“Vùng tử thần” của Everest có không khí loãng và nồng độ oxy thấp làm tăng nguy cơ mắc chứng say độ cao. Người leo núi phải có bảo hiểm, nhưng bất kỳ nhiệm vụ giải cứu hoặc cứu hộ nào cũng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Anh từng gặp trường hợp có một thi thể bị băng bao phủ tới tận thân và phải mất 11 giờ các nhà leo núi mới giải cứu được. Nhóm nghiên cứu đã phải dùng nước nóng để nới lỏng nó và dùng rìu cạy ra.
Tshiring Jangbu Sherpa, một người dẫn đầu cuộc tìm kiếm thi thể, cho biết: “Việc này vô cùng khó khăn. Đưa thi thể ra ngoài là một chuyện, đưa nó xuống lại là một chuyện khác”.
Sherpa cho biết một số thi thể vẫn trông gần như nguyên vẹn vào thời điểm tử vong – mặc đầy đủ đồ, người vẫn đeo dây an toàn. Cơ thể con người có thể nặng hơn 100 kg và ở độ cao như Everest, khả năng mang vác vật nặng của con người bị ảnh hưởng nghiêm trọng nên cần tới 8 nhân viên cứu hộ cho mỗi thi thể.
Tuy nhiên, với các nhân viên cứu hộ này, nỗ lực giải cứu là cần thiết: “Chúng tôi phải đưa mọi người trở về càng nhiều càng tốt. Nếu chúng ta cứ bỏ họ lại phía sau, những ngọn núi sẽ biến thành một nghĩa địa”.
Thi thể thường được bọc trong bao rồi đặt lên xe trượt nhựa để kéo xuống. Sherpa cho biết việc đưa một thi thể xuống từ gần đỉnh 8.516 mét của Lhotse – ngọn núi cao thứ tư thế giới – là một trong những thử thách khó khăn nhất cho đến nay.
“Thi thể bị đóng băng với tay chân dang rộng”, anh nói.
Sherpa cũng cho biết: “Những ngọn núi đã mang đến cho chúng tôi, những người leo núi, rất nhiều trải nghiệm. Tôi cảm thấy rằng chúng ta phải đền đáp lại thiên nhiên. Chúng ta phải dọn rác và xác chết để làm sạch núi”.
Bất chấp những nỗ lực phục hồi, ngọn núi sừng sững này vẫn ẩn chứa nhiều bí mật và rất nhiều người mất tích. Thi thể của George Mallory, nhà leo núi người Anh mất tích trong chuyến leo núi năm 1924, chỉ được tìm thấy vào năm 1999.
Người bạn leo núi của anh, Andrew Irvine, chưa bao giờ được tìm thấy – cũng như máy ảnh của họ, thứ có thể cung cấp bằng chứng về một chuyến đi có thể viết lại lịch sử leo núi.
Không khí loãng và nồng độ oxy thấp ở “vùng tử thần” của Everest khiến việc thu hồi thi thể trở thành một công việc nguy hiểm. Lều huỳnh quang, thiết bị leo núi bị vứt bỏ, bình gas rỗng và thậm chí cả phân người nằm rải rác trên con đường lên đỉnh núi.
Ngày nay, các đoàn thám hiểm được yêu cầu phải loại bỏ rác thải mà họ tạo ra, nhưng “rác thải lịch sử” vẫn còn đó.
Karki nói: “Rác năm nay có thể được những người leo núi mang về. Nhưng ai sẽ mang những cái cũ đi?”.
Tiếp dến, báo Dân Trí cũng có bài đăng tương tự với thông tin: Những người chuyên nhặt xác, đưa thi thể người trên đỉnh Everest xuống núi
Nội dung được báo đưa như sau:
Ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu khiến lớp băng tuyết mỏng dần lộ ra thi thể của hàng trăm du khách đã tử nạn. Họ là những người từng trên đường chinh phục nóc nhà thế giới nhưng phải nằm lại vĩnh viễn.
Những thi thể nằm lại trên đường
Xuất phát từ mong muốn được chinh phục đỉnh cao, chạm tay tới Everest, hàng trăm du khách đã bỏ mạng ngay trong lần thử sức đầu tiên và nằm lại vĩnh viễn trên “nóc nhà thế giới”.
Với chiều cao 8.848m, Everest đã trở thành đích đến trong mơ của hàng nghìn nhà leo núi muốn thử thách bản thân. Hai người đầu tiên đặt chân lên đỉnh vào ngày 29/5/1953 là nhà thám hiểm Edmund Hillary người New Zealand và Tenzing Norgay người Nepal.
Từ đó đến nay, theo số liệu thống kê cho thấy, khoảng 10.000 người đã chinh phục thành công từ phía Nepal và Tây Tạng.
Tuy nhiên những năm trở lại đây, do ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu khiến lớp băng tuyết mỏng dần làm lộ ra thi thể của hàng trăm du khách đã tử nạn. Có những thi thể đã nằm ở đó hàng chục năm, chưa được đưa về quê nhà và có thể nằm lại mãi mãi.
Trong số những người leo Everest năm nay có một nhóm không đặt mục tiêu chinh phục đỉnh cao. Họ là những người chuyên dọn hàng tấn rác, nhặt xác và đưa thi thể người chết xuống núi.
Chuyến tìm kiếm mới nhất, cả nhóm thấy 5 thi thể đông lạnh chưa được đặt tên. Trong đó có một thi thể chỉ còn bộ xương. Đây là một phần trong chiến dịch dọn sạch núi của Nepal trên Everest cũng như các đỉnh Lhotse và Nuptse liền kề nhau.
Để nhặt xác, lực lượng cứu hộ phải mất hàng giờ dùng rìu để đẽo băng. Đôi lúc họ dùng cả nước sôi dội lên mới gỡ được phần băng bị bám đông cứng.
“Ảnh hưởng của hiện tượng nóng lên toàn cầu, các thi thể đang hiện rõ hơn khi lớp băng tuyết tan đi”, ông Aditya Karki, một thiếu tá trong quân đội Nepal, người đứng đầu nhóm gồm 12 quân nhân và 18 nhà leo núi, cho biết.
Hơn 300 người thiệt mạng trên núi kể từ khi cuộc chinh phục Everest bắt đầu từ những năm 1920. Riêng năm nay đã ghi nhận 8 người bỏ mạng.
Nhiều thi thể vẫn nằm lại. Một số bị tuyết che khuất hoặc bị “nuốt chửng” trong những khe vực sâu.
Có những thi thể rất nổi tiếng và đặt biệt danh qua trang phục leo núi của họ. Đó là thi thể mang tên “Đôi giày xanh” hay “Người đẹp ngủ trong rừng”.
Suốt nhiều năm, các nhà leo núi Everest vẫn kể với nhau về trường hợp của một thi thể được đặt biệt hiệu là “Đôi giày xanh”. Nạn nhân được phát hiện trong một cái hang cách đỉnh khoảng 344m. Dấu hiệu nhận biết là đôi giày màu xanh của nhà leo núi xấu số. Và đến nay, thi thể này thậm chí được dùng làm cột mốc cho những người leo núi.
Không chỉ tốn kém và khó khăn, theo nhiều chuyên gia, bất cứ quyết định xử lý các xác chết trên đỉnh núi ra sao cũng đều là vấn đề cá nhân.
“Hầu hết các nhà leo núi muốn nằm lại núi nếu họ không may thiệt mạng. Sẽ là thiếu tôn trọng nếu chúng ta loại bỏ hài cốt của họ, trừ trường hợp thi thể cần di dời khỏi cung đường leo núi, hoặc gia đình nạn nhân muốn đưa họ về quê nhà”, Alan Arnette, một nhà leo núi nổi tiếng nhận định.
Đưa thi thể xuống núi, công việc gian khó và tốn kém
“Việc đưa thi thể từ đỉnh Everest xuống núi là điều cực kỳ khó khăn nhưng rất cần thiết. Nếu du khách trên đường chinh phục nhìn thấy những xác chết có thể tạo ra tác động tiêu cực”, thiếu tá Aditya nói.
Có những thi thể nằm ở vùng tử thần, nơi không khí loãng và nồng độ oxy thấp khiến việc tiếp cận rất khó khăn. Bất cứ nhiệm vụ cứu hộ nào cũng đầy rẫy nguy hiểm.
Tshiring Jangbu Sherpa, người dẫn đầu cuộc tìm kiếm thi thể, cho biết, thi thể bị băng tuyết bao trùm từ đầu tới chân khiến đội cứu hộ mất 11 tiếng mới kéo ra được. Chưa kể tới việc đưa xác chết xuống núi còn thử thách gấp nhiều lần.
Một số thi thể trông vẫn gần như nguyên vẹn vào thời điểm chết. Họ có đầy đủ đồ đạc cùng đinh móc, dây an toàn trên người. Tuy vậy, việc thu hồi xác chết ở độ cao này đang là vấn đề gây nhiều tranh cãi trong cộng đồng leo núi.
Một thi thể có thể nặng tới 100kg. Ở độ cao hàng nghìn mét, khả năng mang vác nặng sẽ kém đi nên một xác chết cần tới 8 nhân viên cứu hộ.
“Dù khó khăn cỡ nào, chúng tôi vẫn phải đưa càng nhiều xác chết xuống núi càng tốt. Nếu để mặc họ ở lại, đỉnh núi chẳng mấy chốc sẽ thành nghĩa trang”, ông Tshiring nói.
Theo ông Rakesh Gurung, quan chức Bộ Du lịch Nepal, sau khi thi thể được mang xuống sẽ đưa tới thủ đô Kathmandu chờ xác minh nhân thân. Những người không thể xác minh có thể được mang đi hỏa táng.